Άρθρο της Πενταμελούς Επιτροπής Παρακολούθησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος Διαχείρισης Αδέσποτων Ζώων Συντροφιάς & Πρόληψης Δημιουργίας Νέων – 21.03.2024

“Ημίαιμοι” και “Καθαρόαιμοι” Σκύλοι | Ένας λάθος προσδιορισμός

Μερικές φορές ο τρόπος με τον οποίο αναφέρεται ο άνθρωπος για πανέμορφα κομμάτια της ελεύθερης φύσης θυμίζει συνεδρίαση μελών της Κου Κλουξ Κλαν. Η φύση, χωρίς καμία βοήθεια από την ανθρώπινη σκέψη, κατάφερε να δημιουργήσει πανέμορφα είδη που μπροστά στο μεγαλείο τους σαστίζει ακόμα και η πιο σκληρή ανθρώπινη καρδιά. Όλα τα ζώα που σήμερα απαρτίζουν το βασίλειο ζωής αυτού του πλανήτη, επιβίωσαν και “άνθισαν” χωρίς την ανάγκη να τους υποδείξουμε πώς πρέπει να ζουν. Αυτή είναι και η χαρά της ζωής…η ελευθερία της αυτοδιάθεσης.

Η Φύση είναι “Ημίαιμη”

Εάν προσεγγίσουμε τον τρόπο λειτουργίας της φύσης, τότε θα δούμε ότι όσο οργανωμένη και να φαίνεται με πρώτη ματιά…η πραγματικότητα είναι χαοτική. Η “δημιουργία” λαμβάνει χώρα σε ένα χαοτικό υπόβαθρο όπου ενώ τα πάντα βασίζονται σε κανόνες την ίδια ώρα είναι και σχετικά. Αυτή η σχετικότητα οδηγεί σε ένα και μόνο συμπέρασμα, η φύση έχει “ημίαιμο” χαρακτήρα. Ό,τι βλέπουμε γύρω μας είναι προϊόν απίστευτων συνθέσεων. Η “ζωή” δεν μπορεί να κάνει κανένα λάθος και ξέρει να στηρίζει ακόμα και τις πιο “τρελές” επιλογές της με απίστευτους τρόπους. Αντίθετα, εμείς ζώντας με ένα ανεπαρκές επίπεδο γνώσης, πιστεύουμε ότι γνωρίζουμε αλλά δυστυχώς απλά μαθαίνουμε ελάχιστα μέσα από μια πορεία επαναλαμβανόμενων λαθών.

H έννοια του “Ημίαιμου” σκύλου, για να έρθουμε στο θέμα μας, μάθαμε να προσεγγίζεται μέσα από ένα ηθικό πρίσμα. Η αλήθεια όμως έχει ρεαλιστικές βάσεις και δεν χρειάζεται ιδεολογικές κραυγές.

Όλοι οι σκύλοι είναι “Hμίαιμοι”

Ακόμα και οι “καθαρόαιμες” φυλές των σκύλων προέρχονται από προσμίξεις διαφόρων εκπροσώπων του είδους. Ο άνθρωπος απλά χρησιμοποίησε τις λειτουργίες της φύσης ώστε να δημιουργήσει τύπους χαρακτήρα και εμφάνισης στον σκύλο που θα εξυπηρετούσε τους σκοπούς του. Το “καθαρόαιμο”, λοιπόν, απλά κατάγεται από το “ημίαιμό” γεγονός φυσικά που είναι αν μη τι άλλο οξύμωρο. Τώρα, εάν κάποιοι προσπαθήσουν να μιλήσουν για την προέλευση κάποιας φυλής από το μακρινό παρελθόν ως πειστήριο “καθαροαιμίας” καλό θα ήταν να καταλάβουν ότι το “μακρινό” για τα δεδομένα του πλανήτη είναι απλά ένα “χτες το απόγευμα”. Επίσης, εάν λάβουμε υπόψιν την προέλευση του σκύλου τότε ούτε καν το είδος δεν είναι καθαρόαιμο αφού η προέλευση του σήμερα διεκδικείται από διάφορα είδη…ανάλογα με την έρευνα που θα επιλέξετε να διαβάσετε ή την θεωρία που θα ασπαστείτε.

Ποιος υπερέχει;

Το να μιλάς για υπεροχή στην σύγκριση “ημίαιμων” και “καθαρόαιμων σκύλων”, οδηγεί στην ίδια στενόμυαλη νοοτροπία όποιου το μέρος και εάν πάρεις. Υπάρχουν όμως δεδομένα που μπορούν να οδηγήσουν στη μια ή την άλλη επιλογή.

Γνωστό vs Άγνωστου

Όταν αποκτάς ένα κουτάβι που ανήκει σε μια συγκεκριμένη φυλή, τότε γνωρίζεις τουλάχιστον τη μορφή που θα πάρει τελικά αλλά και μεγάλο μέρος του συμπεριφορικού του προτύπου. Αντίθετα από την άλλη πλευρά η πρόκληση είναι να γνωρίσεις το “άγνωστο”.

Ποιος είναι πιο ευφυής;

Εξαρτάται τι ονομάζεις ευφυΐα. Αν ευφυΐα είναι η εξειδίκευση σε κάποιον τομέα τότε ένας καθαρόαιμος σκύλος παίζει στο γήπεδό του. Αν θέλεις ένα σκύλο κυνηγό ή ναυαγοσώστη θα επιλέξεις ανάμεσα στις φυλές που έχουν χαράξει στο DNA τους ανάλογες “εργασίες”.

Αν πάλι ευφυΐα είναι η ανάπτυξη της δυνατότητας ενός σκύλου να λύνει από μόνος του προβλήματα, τότε οι ημίαιμοι παίρνουν το προβάδισμα. Αυτό είναι απλά φυσικό με δεδομένο ότι οι καθαρόαιμες φυλές που συνήθως προέρχονται από οργανωμένη εκτροφή δεν χρειάζεται να επιβιώσουν στο “πεζοδρόμιο”, αφού η πορεία Εκτροφείο – Κηδεμόνας είναι μια πορεία μέσα σε ασφαλείς συνθήκες. Αντίθετα, οι εκπρόσωποι των ημίαιμων προέρχονται συνήθως από σκυλιά που σε συνθήκες ελευθερίας ζευγαρώνουν και έτσι έχουν μάθει να λύνουν προβλήματα που έχουν να κάνουν με την αναζήτηση της τροφής και την επιβίωσή τους.

Η Ανθεκτικότητα

Οι ασφαλείς συνθήκες που μεγαλώνουν τα καθαρόαιμα σκυλιά όσον αφορά τον τομέα της κτηνιατρικής φροντίδας τους, ναι μεν μεγαλώνει τον μέσο όρο ζωής τους αλλά παράλληλα, δεν αφήνει τα περιθώρια να διδαχθεί ο οργανισμός τους να αντιμετωπίζει τις επιθέσεις μόνος του. Έτσι, πολλές φορές πραγματικά ο οργανισμός ενός ημίαιμου που έχει ζήσει ως αδέσποτο, έχει μεγαλύτερες αντοχές αφού έχει κατορθώσει να επιζήσει και να αναπτυχθεί σε ένα “εχθρικό” περιβάλλον χωρίς τη βοήθεια της ανθρώπινης γνώσης.

Δύσκολη ζωή

Από την άλλη φυσικά, διατροφικές ελλείψεις στην “ελεύθερη” ζωή μπορούν να έχουν και το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα, δηλαδή, την αδυναμία του οργανισμού να ανταπεξέλθει ακόμα και σε μικρές “προκλήσεις”. Εδώ είναι και το κομμάτι που χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, εάν αποφασίσετε να υιοθετήσετε έναν “ημίαιμο” εκπρόσωπο του καλύτερού μας φίλου.

Οι διατροφικές ελλείψεις σε συνδυασμό με μια ζωή σε ένα περιβάλλον με κινδύνους, μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα τόσο υγείας όσο και συμπεριφοράς. Είναι απαραίτητο λοιπόν την υιοθεσία ενός ημίαιμου σκύλου να την καθοδηγούν επαγγελματίες, ώστε η μετάβαση σε μια δεσποζόμενη ζωή να γίνει ομαλά. Ο κτηνίατρός σας θα πρέπει να σπεύσει να καλύψει διατροφικές ανεπάρκειες και ο εκπαιδευτής σας να “σβήσει” τα ίχνη της δύσκολης ζωής που ο σκύλος σας πέρασε στο παρελθόν του. Ένας ημίαιμος σκύλος μπορεί να είναι κάποιος που κακοποιήθηκε στους δρόμους από ανθρωπόμορφους εκπροσώπους του δικού μας είδους, μπορεί να δέχτηκε επιθέσεις από δικούς του συντρόφους, μπορεί ποτέ του να μην θήλασε αλλά να βρέθηκε σε ένα καλάθι σκουπιδιών τις πρώτες μέρες της ζωής του, μπορεί να έζησε για χρόνια σε ένα κλουβί ενός καταφυγίου περιμένοντας εσένα να δώσεις ένα τέλος στον αναγκαίο για την προστασία του εγκλεισμό.

Η οργανωμένη εκτροφή δεν είναι πάντα πανάκεια

Φυσικά και η οργανωμένη εκτροφή έχει οδηγήσει σε σκύλους με απίστευτες δυνατότητες και εμφάνιση. Κάποιες, όμως, από τις φυλές που είναι “προϊόν” ανθρώπινης εκτροφής συνοδεύονται με προβλήματα υγείας ως αποτέλεσμα μιας σκέψης που οι “δημιουργίες” της, μερικές φορές, ξεπερνούν τις δυνατότητές της. Αναπνευστικά προβλήματα, αδυναμία φυσιολογικής αναπαραγωγής, προβλήματα σε αρθρώσεις, αισθήσεις που υπολειτουργούν, προδιάθεση σε σοβαρά νοσήματα και αλλεργίες είναι κάποια από τα προβλήματα που συναντώνται σε ορισμένες φυλές . Αυτό φυσικά δεν σημαίνει, όπως είπαμε πριν, ότι ένας “ημίαιμος” σκύλος σημαίνει απαραίτητα και ένας υγιής σκύλος. Όπως επίσης, δεν σημαίνει και ότι οι “καθαρόαιμες” φυλές συνοδεύονται με προβλήματα υγείας. Σημαίνει απλά ότι η ιδέα του γονιδιακού ελέγχου, για τη δημιουργία ενός τέλειου οργανισμού, μάλλον κάνει τν φύση να χαμογελάει.

Η Μοναδικότητα

Φυσικά και κάθε σκύλος είναι μοναδικός…αλλά όταν μιλάμε για ένα “ημίαιμο” σκύλο τότε η μοναδικότητα βρίσκει τον ορισμό της! Εάν επιλέξεις ένα “ημίαιμο” σκύλο για σύντροφο, τότε είσαι σίγουρος ότι αυτός ο σκύλος δεν έχει πανομοιότυπο στον κόσμο.

Η Εκπαίδευση

Στον τομέα μου τώρα, στην εκπαίδευση ενός “ημίαιμου” σκύλου ή ενός “καθαρόαιμου”, νικητής είναι ο εκπαιδευτής και ο κηδεμόνας!
… και θα εξηγήσω αμέσως τι εννοώ! Δεν υπάρχει απολύτως καμιά διαφορά στην εκπαίδευσή τους, εφόσον ο εκπαιδευτής είναι γνώστης του αντικειμένου και ο κηδεμόνας συνεργάσιμος. Φυσικά, εάν ο εκπαιδευτής έχει μάθει να εκπαιδεύει μόνο π.χ. Γερμανικούς Ποιμενικούς και κληθεί να διδάξει τον απόγονο μιας διασταύρωσης Τσόου Τσόου με Χάσκυ που έχουν και μακρινό συγγενή ένα Ρίτζμπακ, τότε το αποτέλεσμα μάλλον δεν θα είναι καλό. Εάν όμως έχει γνώση και εμπειρία από την εκπαίδευση όλων των φυλών, τότε ο δείκτης δυσκολίας ή ευκολίας είναι παρόμοιος.

Προστάτης

Τα “ημίαιμα” σκυλιά ειδικά αυτά που έχουν ζήσει για καιρό σε μη δεσποζόμενες συνθήκες έχουν μάθει να προστατεύουν τον εαυτό τους και την ομάδα τους στην προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της ελεύθερης επιβίωσης. Έτσι, όταν βρεθούν σε ένα ασφαλές περιβάλλον, τότε είναι ακόμα πιο αποφασισμένοι να το διατηρήσουν ασφαλές. Παράλληλα, η αγάπη που αναπτύσσεται ανάμεσα στον σκύλο και στον “σωτήρα” που τον υιοθετεί, έχει στοιχεία ευγνωμοσύνης που αρκετές φορές μεταφράζεται σε υπερπροστατευτικότητα απέναντι σε εξωτερικές απειλές. Αυτό φυσικά αφορά τους σκύλους, που μέσα στις “συνθέσεις” του παρελθόντος, υπάρχουν γονίδια σκύλων που κατευθύνουν στον χαρακτήρα του “φύλακα”.

Ο “ημίαιμος” Teddy

Ένα χρόνο πριν με “ανακάλυψε” το πιο νέο μέλος της οικογένείας μου σε κάποιο βουνό της Ζακύνθου.

O Teddy, ο “ημίαιμος”, για του οποίου την ομορφιά δεν θα μιλήσω γιατί ως χαζομπαμπάς “ξεφεύγω”, έδειχνε να υπερτερεί στον αγώνα για επιβίωση μόλις στους 4 πρώτους μήνες της ζωής του. Όταν τον πήρα πρώτη φορά στην αγκαλιά μου με κοίταξε με απορία σαν να μου έλεγε ότι αυτά δεν είναι πολύ αντρικά πράγματα και έτσι γρήγορα σεβάστηκα την αυτονομία του και τον άφησα να με διδάξει ποιος είναι πριν από οποιαδήποτε εκπαιδευτική παρέμβασή μου.

Τον πήρα στο εξοχικό μου στην Ζάκυνθο, χωρίς να του επιβάλω κανέναν κανόνα, ούτε καν αυτόν του εάν θα ζήσει μέσα ή έξω από το σπίτι. Οι επιλογές ήταν δικές του άσχετα εάν εμένα έτρεμε από φόβο για την επιβίωσή του, η ευαίσθητη ανθρώπινη καρδιά μου. Για να μην σπεύσετε φυσικά παρανοώντας τα λόγια μου να κάνετε το ίδιο, σας παρακαλώ να μου αναγνωρίσετε μια 10ετη εμπειρία στον τομέα της εκπαίδευσης του σκύλου. Ο Teddy λοιπόν ερχόταν πάντα στην ώρα του για φαγητό αλλά την υπόλοιπη μέρα απομακρυνόταν στα όρια που διατηρούσα οπτική επαφή με το τι έκανε και εξερευνούσε τι σημαίνει ζωή. Μάθαινε τα πάντα χωρίς καμία πίεση και εμφανώς αυτό εντασσόταν σε μια σχέση που διαμορφωνόταν μαζί μου, όπου τα όρια εκπαιδευτή και εκπαιδευόμενου μπερδευόντουσαν ανάμεσά μας.

Εντόπιζε έναν ήχο από μακριά και έστελνε πάντα το μήνυμά του πού ήταν “είσαι μακριά μείνε μακριά” και όταν για πρώτη φορά δεχτήκαμε μια επίσκεψη με μια αφοβία που δεν έχω ξαναδεί, έτρεξε να ακινητοποιήσει το αυτοκίνητο που μπήκε στα όρια του χωραφιού γύρω από το σπίτι μου.

Λίγες μέρες μετά την πρώτη μας συνάντηση, ο Teddy μπήκε μόνος του τελικά μέσα στο σπίτι, κοίταξε τον αγαπημένο μου “Μάρσιους” (καθαρόαιμο” Βελγικό Ποιμενικό), ανέβηκε σε μια πολυθρόνα και εγκατέστησε το Βασίλειο της κυριαρχίας του.

Οι αισθήσεις του ήταν απόλυτες

Όταν σήκωνε την μύτη του ψηλά, πάντα μετά από λίγα λεπτά κάτι ή κάποιος εμφανιζόταν. Το να παρατηρώ αυτόν τον σκύλο ήταν μια εγκυκλοπαίδεια με τίτλο “ Η ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΦΥΣΗ”.

Aπό τότε είμαστε μαζί και γυρνώντας στην Αθήνα, γνώρισε τους άλλους δύο συντρόφους μας, τον Μέρφυ και την Τζόρα. Μιμούμενος για ακόμα μια φορά την σκηνή με τον Μάρσιους, επέλεξε ποια θα είναι η θέση του. Ποτέ αυτή η θέση δεν αμφισβητήθηκε από κανέναν!

Την ημέρα που κέρδισα την εμπιστοσύνη του την θυμάμαι ακόμα! Τα μάτια του ήταν διαφορετικά, ήξερε ότι τον σέβομαι και θα με ακολουθούσε πλέον εντατικά στο παιχνίδι της εκπαίδευσης. Αυτός ο σκύλος άλλαξε όμως και τη δική μου μάτια. Πλέον κάθε φορά που τα μάτια μου εντοπίζουν έναν “ημίαιμο” σκύλο, ένας σεβασμός άλλου είδους, όχι μεγαλύτερος ή μικρότερος από ότι σε ένα “γνήσιο” εκπρόσωπο φυλής, απλά διαφορετικός, με πλημμυρίζει και σαν να κάνω νοητά μια υπόκλιση απέναντί του.

Τέλος, για να ξεπεράσουμε τον ατυχή προσδιορισμό “ημίαιμου” και “καθαρόαιμου” (διότι οι λέξεις είναι όμορφες κάποιες φορές αλλά και επικίνδυνες), ας ξεκινήσουμε με το να πούμε ότι υπάρχουν σκύλοι που ανήκουν σε συγκεκριμένη φυλή και σκύλοι που δεν ανήκουν. Όμως, σε όποια από τις δύο κατηγορίες και εάν είναι, έχουν ένα κοινό, την αγάπη τους προς τον άνθρωπο. Ας αναγνωρίσουμε φυσικά σε εκείνους τους “ελεύθερους σκύλους” τον μαχητή απέναντι σε μια ζωή δύσκολή που ο άνθρωπος πέρα από τα όποια επιτεύγματά του, πολλές φορές την οδηγεί στο να γίνεται και ακατανόητη.

Σας μεταφέρω τις ¨ημίαιμες” ευχές του Τέντυ και τα “καθαρόαιμα” συναισθήματά του…Καλή δύναμη σε όλους σας.!

Ευχαριστούμε τον κύριο Χρήστο Κούτση, Εκπαιδευτή Σκύλων, για το όμορφο κείμενό του.

Σύντομο βιογραφικό

Το 2005 ξεκινά η εκπαίδευση και κατόπιν η ένταξή μου στο Ελληνικό Κέντρο Εκπαίδευσης Σκύλων, όπου και παρέμεινα μέχρι τον Αύγουστο του 2014. Στα χρόνια αυτά είχα την τιμή να έχω δασκάλους και κατόπιν συνεργάτες ανθρώπους που αφιερώνουν με γνώση και εντιμότητα τη ζωή τους στο ευ ζην του σκύλου και της συνύπαρξής του με τον άνθρωπο.
Στα τέλη του 2014 αφιερώνομαι στην προετοιμασία ενός Προγράμματος Εκπαίδευσης Σκύλων. Το ονόμασα «Γνώρισε τον Σκύλο σου…Άλλαξε την ζωή σου». Το Πρόγραμμα περιλαμβάνει, για πρώτη φορά στην Ελλάδα:

α. Συνδέω την συμπεριφορά του σκύλου με τη διατροφή του.

β. Εισάγω στην αξιολόγηση της συμπεριφοράς του σκύλου και τον κτηνιατρικό έλεγχο, μετά από έρευνά μου για παθήσεις που συνδέονται με την αλλαγή συμπεριφοράς του.

γ. Δημιουργώ μια σειρά προγραμμάτων που συνδέουν την εκπαίδευση σκύλων με το ανθρώπινο ευ ζην, όπως το πρόγραμμα “Γιόγκα με το Σκύλο μου” και το “Γυμνάσου με το Σκύλο σου”.

δ. Δημιουργώ την υπηρεσία “Paw it Forward” που αφορά στην δωρεάν εκπαίδευση υιοθετημένων αδέσποτων σκύλων.